سیم پیچی موتورهای الكتریكی جریان متناوب
مقدمه :سیم پیچی موتورهای الكتریكی جریان متناوب ، بصورتهای مختلف امكان پذیر میباشد . بطوری كه میتوان این موتورها را با كلافهای یك اندازه و یا در اندازه های مختلف و بصورت یك طبقه یا دو طبقه و با شیار كسری سیم پیچی نمود . همچنین انواع اتصالات بین كلافها یا گروه كلافها نیز امكان پذیر میباشد .
سیم پیچی موتورهای جریان متناوب :
انتخاب روش مناسبی برای سیم پیچی یك موتور الكتریكی گاه ساده بود و گاهی نیز احتیاج به برسی های مختلف دارد . مثلا در خیلی از مواقع لازم میشود كه سیم پیچی یك موتور سوخته را تعویض نمائیم . در این صورت میتوان با برسی ودقت در سیم پیچی سوخته و برداستن یك نقشه ساده و مشخصات لازم از روی آن ، مجددا همان سیم پیچی را تكرار نمود .
اما اگر بخواهیم سیم پیچی را مثلا برای تغییر قطب ، تغییر ولتاژ و یا تغییر فاز ( یك فاز به سه فاز و بالعكس ) ، دوباره انجام دهیم ، در این صورت لازم میشود كه ابتداد یك نقشه با نحوه اتصال مناسب برای موتور موجود طراحی نموده ، تعداد دور و قطر سیم را محاسبه كرده و سپس سیم پیچی را انجام دهیم .
1-تعویض سیم پیچی یك موتور سوخته :
ترتیب كار برای تعویض سیم پیچی یك موتور سوخته بشرح زیر می باشد
1- جدا كردن رتور از استاتور (باز كردن موتور)
2- برداشتن مشخصات و نقشه ازروی سیم پیچی استاتور
3- خارج كردن سیم های سوخته ازداخل شیارها
4- اندازه گیری قطر سیم و تعداد دور كلافها
5- عایق كاری داخل شیارها
6- ساختن قالب برای تهیه كلافها
7- پیچیدن كلافها
8- جا زدن كلافها در داخل شیار
9- محكم كردن سیمها در داخل شیار
10- سربندی كلافها موتور
11- نوار بندی كلافهای موتور
12- آزمایش موتور توسط وسایل اندازه گیری
13- سوار كردن موتور بطور موقت
14- آزمایش موتور بوسیله اتصال به برق
15- باز كردن مجدد موتور و كنترل عایق بندی و نوار پیچی آن
16- لاك زدن موتور
17- سوار كردن كامل موتور و آزمایش مجدد .
در صورتی كه بخواهیم با سیم پیچی مجدد ، خصوصیات یك موتور از قبیل تعداد دور ولتاژ و ... را تغییر دهیم ، باید علاوه بر انجام فوق ، قبل از ساختن قالب برای تهیه كلاف ها ، مراحل زیر را نیز انجام دهیم .
1- طراحی نقشه مناسب برای سیم پیچی
2- محاسبه تعاد دورو قطر سیم
3- بررسی این كه ایا سیم ها در داخل شیار استاتور جای می گیرند یا نه .
4- حال به شرح هر یك از مراحل ذكر شده برای تعویض سیم پیچی موتوری كه سیم پیچ آن سوخته است می پردازیم :
1-1 جدا كردن رتور از استاتور ( باز كردن موتور ) :
برای باز كردن موتور ، قبل از هر كاری باید دقیقا موتور را بررسی نموده و نحوه با زكردن قطعات آن را طرح ریزی نمود . قطعات مشابه وبا قطعات خاص موتور را باید قبل از باز كردن علامت گذاری نموده تا در موقع سوار كردن ، مجددا بطور صحیح در جای خودقرار گیرند . یكی از قسمتهای مهم ، در پوش ها ی موتور می باشد كه میتوان محل هر كدام را با گذاشتن یك علامت ( مثلا توسط سنبــه یـــا ســـوزن خط كش ) برروی درپوش و پوسته موتورمشخص نمود . در موقع باز كردن موتور ، باید دقت كافی نمود كه هر قطعه را چگونه و از كدام محل جدا می نمائیم و تمام قطعات جدا شده را بعد از تمیز كردن ، در داخل جعبه مخصوصی قرار داده تا قطعات آن مفقود نشده و در موقع سوار كردن مجدد آن ، به مشكلی برخورد ننمائیم .
2-1 برداشتن مشخصات و نقشه از روی سیم پیچی استاتور:
برای تجدید سیم پیچی ، باید یك نقشه از روی سیم پیچی معیوب برداشته و شخصات لازم را یاداشت نمود . این مشخصات و نقشه باید به نحوی برداشته شود كه اولا قابل استفاده بوده و برای دوباره پیچی و سر بندی كلافها ، ما را راهنمایی نماید . برای این منظور باید به نكات زیر دقت نمود:
الف : تعداد سرهای خروجی موتور .
ب : گام كلاف ها
ج : تعداد كلاف های موتور .
د: نوع سیم پیچی موتور ( یك طبقه یا چند طبقه )
ه : نوع اتصال موتور( ستاره ـ مثلث ـ یك دور یا چند دور )
و : اتصال كلافهای هر فاز ( سری یا موازی )
ز : تعداد سیمهای موازی
طریقه ترسیم نقشه سیم پیچی ، در فصل بعدی كتاب ، توضیح داده خواهد شد .
3-1 خارج كردن سیمهای سوخته از داخل شیار :
برای خارج كردن سیم های سوخته از داخل شیار ، باید ابتدا گوه عایق را كه در روی سیم ها می باشد ، از شیار خارج نمود .بدین منظور میتوان از یك تیغه اره آهن بر استفاده نموده و با فروبردن دندانه های آن در جهت طول گوه و بازدن ضربه به انتهای آن گوه را خارج نمود . پس از آن اگر سیمهای موتور كاملاسوخته و چسبندگی به یكدیگر و به جداره شیار نداشته باشند ، میتوان آنها را براحتی از شیار خارج نمود . اما چون معمولا كلافها توسط لاك یك پارچه شده وبه جداره شیار نیز چسبیده اند ، باید آنها را بوسیله حرارت كاملا سوزاند . باید دقت نمود كه حرارت برای تمام نقاط استاتور یكنواخت بوده وسیم پیچ نیز آتش نگیرد و همچنین اهن موتور ( ورقه های دیناموبلش ) نباید زیاده از حد داغ شوند .
پس از سوزاندن لاك سیم ها ، با دقت تمام اقدام به خارج كردن سیم ها از داخل شیارها می نمائیم . در بعضی مواقع لازم است كه یك طرف كلافها را پیش از سوزاندن ،با اره و یا قلم بریده و توسط سنبه تخت ، سیمها را از شیار خارج نمائیم . دراین صورت باید دقت نمود كه و رقه های دیناموبلشو یا پوسته موتور ، صدمه ای نبیند .روش دیگری كه برای سوزاندن سیمهای لاكی داخل شیارها استفاده میشود ، عبور جریان الكتریسته از بازوهای كلاف می باشد .برای این منظور از یك ترانسفورماتور و با ولتاژ كم و جریان زیاد ، استفاده میشود .
با قرار دادن سیمها در داخل تری كلراتیلن ( C2 HCL) بمدت چند ساعت نیز میتوان لاك سیمها را نرم نموده و انها را براحتی از شیار خارج نمود .
4-1 اندازه گیری قطر سیم و تعادل دور كلافها :
پس از ان كه سیمهای یك شیار را خارج نمودیم ، باید تعداد رشته سیمهای آن را شمرده و یاداشت نمائیم. و چنانچه موتور دو طبقه باشد ، تعداد سیمهای داخل یك شیار را نصف نموده تا تعداد دور هركلاف بدست آید.
همچنین در صورتی كه از چند سیم بصورت موازی برای كلافها استفاده شده باشد ، باید تعدادآنها را قبل از خارج كردن از شیار ، مشخص نمود . علاوه بر ان باید یك رشته از سیم را پس از سوزندان و پاك كردن لاك آن، كاملا صاف نموده وقطر آن را بوسیله میكرومتر اندازه گیری نمود .
5-1 عایق كاری داخل شیارها :
دلیل عایق كردن داخل شیارها این است كه سیمهای داخل شیار ، با بدنه موتور ، اتصال پیدا نكنند و چون امكان این كه در هنگام پیچیدن كلاف و یا در موقع جا زدن در داخل شیار ها ، لاك روی سیم زخمی شود ، وجود دارد ، لذا باید حتما داخل شیارها را عایق نمود . قبل از قرار دادن عایق داخل شیارها، باید با وسایل مناسب ، شیارها را تمیز نموده و قطعات و ذرات مربوط به عایق های قبلی و لاك و غیره كه احتمالا داخل شیارچسبیده است ، از بین برد .
طول عایق معمولا 6 الی 10 میلیمتر بیشتر از طول شیار و عرض آن مطابق فرم شیار استاتور انتخاب میشود .
لبه های عایق را می توان از دو طرف شیار،بطرف خارج تا از حركت عایق در داخل شیار جلو گیری شود و همچنین به استحكام مكانیكی عایق در آن قسمت بیافزاید تا در موقع فرم دادن به سیم پیچ پاره نشود . در این صورت طول عایق را بایستی به اندازه لبه های تا شده بیشتر از حالت قبل انتخاب نمود .
پس از قرار دادن عایق درداخل شیار ، باید یك قالب را كه بفرم و اندازه شیار بوده و معمولا از چوب ساخته میشود ، درداخل شیار جا زد تا عایق ، كاملا بفرم شیار در آمده وفضای خالی كافی ، جهت قرار دادن سیم ، ایجاد شود .
جنس عایق ، معمولا از كاغذ اغشته بروغن و یا كاغذ پر شیان ( شو میز ) بوده و ضخامت آن بستگی به اندازه شیار وولتاژ سیم پیچ دارد .
6-1 ساختن قالب برای تهیه كلافه ها :
كلافهای موتور باید ابتدا بر روی یك قالب مناسب پیچیده وشده و سپس در شیارها جازده شوند .
برای تنظیم این قالب ، ابتداد یكی از شیارهای استاتور را بعنوان شیار شماره یك انتخاب نموده و سپس شیار بعدی را با توجه به گام سیم پیچی مشخص می كنیم و پس از آن قطعه سیمی رادر دو شیارذكر شده قرار داده و به سیم مزبور ، فرم و اندازه كلافها را می دهیم سپس دو سر سیم را به یكدیگر نزدیك كرده وآنها را به هم می تابانیم . باید دقت نمود كه اگر محیط سیم كم باشد ، برای جا انداختن كلافها درداخل استاتور ، با مشكل روبرو شده و اگر محیط سیم ( حلقه ) زیاد باشد ، باعث بهم خوردن فرم مجموعه سیم بندی شده و فضای زیادی را اشغال خواهد نمود و علاوه بر زیاد شدن مقاومت سیم پیچی و حجم سیم بكار رفته ، احتمالا برای جا انداختن در پوش های موتور ، با مشكل مواجه خواهیم شد .
پس از آن كه سیم ، بفرم یك حلقه مناسب در آورده شد ، آن را از داخل استاتور خارج نموده و برروی دو نیم قالب متحرك قرار داده و قطعات نیم قالب را از یدیگر انقدر دور می كنیم تا سیم بحالت كاملا كشیده در آید و سپس مهر ه های نیم قالب بیكدیگر و یابرای یكسان بودن اندازه كلافهای بعدی و سادهتر شدن تنظیم نیم قالب ها، یك قطعه چوب مناسب را در فاصله بین دو نیم قالب قرار داد. می توان قالب ها چند طبقه ساخته و چند كلاف را بر روی قالب پیچید.
7-1 پیچیدن كلافها :
پس از ساختن قالب ها باید آنها را بهمراه نگهدارنده ها ، بر روی محور دستگاه سیم پیچی سوار نموده و قرقره سیم را نیز در پایه مخصوص خود جای داده و پس از اطمنان از ثابت ماندن قرقره سیم ، ابتدای سیم را به قالب بسته و شروع به پیچیدن می نمائیم . در هنگام پیچیدن سیم باید دقت نمود كه سیم ها بموازات یكدیگر پیچیده شده و از روی یكدیگر عبور ننمایند . چون در این صورت جا زدن آنها در داخل شیارها مشكل بوده و علاوه بر آن ، احتمال سائیدگی سیم ها بر یكدیگر افزایش یافته و خطر اتصال كوتاه حلقه ها بیكدیگر در اثر از بین رفتن عایق ، وجود خواهد داشت.
پس از كامل شدن تعداد دور یك كلاف باید ظرفیت كلاف را توسط نوار پارچهای – نخ یا سیم در محل شیارهایی كه در دو سر قالب و دیواره های فیبری ایجاد شده است و یا در محل خالی بین دو قطعه قالب متحرك ، بطور آزاد بسته و سپس قالبها را باز نموده و كلاف ها را در جهت شیب قالب ، از داخل قالبها ، خارج نمود .
سیمی كه برای پیچیدن كلاف استفاده میشود ، باید از نظر استقامت حرارتی و ضخامت عایق ، مشابه سیم اصلی موتور و یا بیشتر از آن باشد .
8-1 طرز جا زدن كلاف ها در شیارها :
پس از آماده كردن كلاف ها و هم چنین عایق كردن شیارها ، باید اقدام به جا زدن كلاف ها درداخل شیار نمود . این عمل باید بترتیب خاص و با تمرین كافی انجام گیرد تا سیمها زخمی نشده و كلاف در داخل شیار جای گیرد . برای این كار ابتدا استاتور را برروی یك پایه مناسب قرار داده و سپس یكی از كلافها را طوری در دست می گیریم كه مثلا دوسر كلاف بطرف راست باشد . پس از آن نوار یا سیم نگهدارنده یك بازوی كلاف را به سمت چپ یا راست حركت داده تا تمام سیمهای یك بازوی كلاف ، آزادنه در بین انگشتان قرار گیرد . سپس كلاف را با دقت بداخل استاتور برده و به آرامی شروع به قرار دادن كلاف درداخل شیار استاتور مینمائیم .
معمولا چون ضخامت یك كلاف ، ازدهانه شیار بیشتر بوده و نمی توان بازوی كلاف را یكباره در داخل شیار قرار داد، لذا باید هادی های بازوی كلاف را در دسته های چند تایی در داخل شیار جای داد . این عمل بسادگی و بوسیله گرفتن هر سمت كلاف ما بین انگشت شست وانگشت نشان دودست و حركت انگشتان نشان دو دست بطور متناوب به بالا و پائین امكان پذیر میگردد . در ضمن باید توسط انگشتان شست ، فشارخیلی كمی بر روی سیم ها وارد ساخت .
برای قرار دادن بازوی دوم كلاف و همچنین بقیه كلافها نیز باید بهمین صورت عمل نمود. ترتیب قرار دادن بازو ها نیز بسته به نوع سیم پیچی و گام كلاف ،بعدا توضیح داده میشود . در هنگام جدا كردن و یا قرارد دادن سیمها درداخل شیار استاتور ، باید دقت نمود كه یك یا چند حلقه از كلاف كشیده نشده و یا بصورت متقاطع قرار نگیرند زیرا علاوه بر از بین بردن زیبایی سیم پیچ ، خطر پاره شدن و یا اتصال كوتاه بین سیمها وجود داشته وزمان بیشتری صرف جا زدن بازوها در داخل شیار خواهد شد . پس از قرار دادن و اولیه كلاف در استاتور ، باید بررسی نمود كه اندازه كلاف مناسب باشد . در غیر این صورت ، باید اندازه قالب سیم پیچی را متناسب با اندازه جدید ، تغییر داد .
پس از جا زدن و چرخیدن رتور نیز به سیمها صدمه ای وارد نشود ، باید در دو محلی كه كلاف از شیار خارج می شود ، بكمك انگشت شست و سبابه دست كلاف را بسمت خارج از استاتور فشار داد تا كلاف در دو لبه شیار تا خورده و فضای خالی مناسب برای كلافهای بعدی ایجاد شود .
سرعت عمل جازدن كلاف درداخل شیار و مدت زمانی كه بدین منظور صرف میشود ، بستگی زیادی به نسبت پهنای دهانه شیار ( S ) به قطر سیم ( D ) دارد . هر چه این نسبت كمتر باشد ، انجام این كار مشكل تر خواهد بود . حاصل S /D باید از 5/1 بزرگتر باشد اگر این نسبت از 2 بیشتر باشد ، سیمهای متقاطع نیز براحتی درداخل شیار جای خواهند گرفت و سرعت عمل بیشتر خواهد شد .
طول شیار و قطر دهانه استاتور و قطر سیم نیز در سرعت انجام كار تاثیر دارند . هر چه طول شیار كوچكتر و دهانه استاتور بزرگتر باشد، بازوهای كلافها، راحتتر در داخل شیارها قرار میگیرند. سیمهای با قطر متوسط را بهتر از سیمهای با قطر خیلی كم و یا با قطر خیلی زیاد ، میتوان درداخل شیارها جای داد.
درموارد خاص ، میتوان با مالیدن پارافین به سیمها انها را راحت تر در داخل شیار قرار داد. مقدار پارافین باید كم باشد تا در هنگام لاك زدن مشكلی ایجاد نكند .
برای این كه هادیها در داخل شیار ، بهتر جای بگیرند ، باید توسط گوه مخصوص شیار كه جنس آن معمولا از فیبر میباشد گاهی درامتداددهانه شیار بر روی سیمهای داخل شیار كشید تا جا برای سیمهای باقیمانده باز شود .
9-1 محكم كردن سیم ها در داخل شیار :
سیمها باید درداخل شیار موتور كاملا محكم شوند تااز ارتعاش و یا خارج شدن آنها ازداخل شیار جلو گیری شود . برای این منظور پس از آن كه كلاف در داخل شیار قرار گرفت یك عایق ضخیم روی آن قرار داده و سپس در مرحله آخر یك گوه عایق ( معمولا چوبی ) كه بفرم فضای خالی بالای شیار میباشد قرار میدهند این گوه باید علاوه بر عایق بودن ، تحمل در جه حرات موتور را داشته باشد .
10–1 سر بندی كلافه های موتور :
پس از قراردادن گروه كلافه ها در شیارهای استاتور ، باید اقدام به سر بندی كلافها مطابق نقشه نمود . برای این كار، ابتدا سر بلندی كلافهای مربوط به یك فاز را انجام داده و ابتداد و انتهای آن را مشخص می نمائیم و سپس دو فاز دیگر را بترتیب سر بندی می كنیم و پس از آن اتصالات را بدقت لحیم نموده ویا دو فاز دیگر را بترتیب سربندی می كنیم و پس از آن اتصالات را بدقت لحیم نموده و یا به یكدیگر جوش میدهیم تا اتصالات محكم و كامل شوند . سرهای خروجی هر فاز را نیز بهتر است كه توسط سیمهای افشان و با عایق مقاوم در مقابل حرارت به جعبه ترمینال موتور وصل نمائیم .
برای مشخص كردن ابتدا و انتهای هر كلاف و یا هر فاز میتوان از اهم متر و یا لامپ آزمایش استفاده نمود . برای اتصال كلافها بیكدیگر بایدسر سیمها را از لاك پا نمود لاك روی سیمهای لاكی با قطر بیشتر از 6 / 0 میلیمتر را میتوان توسط چاقو از بین برد . این كار احتیاج به تجربه و مهارت زیادی دارد تا در حین عمل، سیم زخمی نشده و بعدا در اثر تا كردن و تابانیدن نشكند .
لاك روی بعضی از سیمها را میتوان بروش شیمیایی نیز از بین برد . بعنوان مثال ، لاكهای روغنی را میتوان بكمك استن ـ بنزل ـ الكل و یا مخلوطی از آنها ، از بین برد . لاكهای پلی آمیدی را میتوان با قرار دادن سر سیم در محلول 60 % اسید فرمیك و درجه حرارت 60درجه بمدت تقریبا 30 ثانیه ، از بین برد . در صورت استفاده از این روش باید مراقبت نمود كه اسید فرمیك با پوست بدن تماس پیدا نكند و پس از اتمام كار نیز باید سیم را با آب جاری شسته و تمیز نمود . از اسید سولفوریك و یا اسید فسفریك نیز میتوان بجای اسید فرمیك استفاده كرد ، اما نتیجه ضعیف تر می باشد . اما نتیجه ضعیف تر می باشد . علاوه بر اینها میتوان از فنل نیز برای این گونه لاكها استفاده نمود . دراین صورت باید سر سیم را در محلول 60% فنل و آب 60 درجه سانتیگراد آنقدر نگه داشت كه عایق سیم نرم شده و توسط برس پاك شود . در اینجا نیز باید از تماس فنل با پوست بدن جلوگیری نمود .
توسط سود ( NOH) مذاب نیز میتوان همه نوع لاكی را از روی سیم پاك نمود . هر یك از روشهای شیمیایی باید بخارهای حاصله را از محل كار توسط هواكش خارج نمود .
روش دیگری كه برای پاك كردن و از بین بردن لاك روی سیم استفاده میشود ، روش حرارتی میباشد . بدین منظور باید سر سیم را در زمان كم روی شعله گاز گرفته تا عایق آن بسوزد . پس از لاك ، باید سیم رادر محلول الكل و آب با نسبت مساوی فرو كرد تا سیم سخت شود .
پس از بین بردن لاك روی سیم ها ، بایستی سیمهایی را كه باید با یكدیگر اتصال یابند بیكدیگر تاب داده و سپس سیم پیچ های هر فاز را توسط اهم متر برای قطعشدگی امتحان نموده و در صورت سالم بودن ، محل های اتصال را لحیم نمود و یا جوش داد . در اتصال سیم های مسی بیكدیگر برای این كه از اكسید شدن محل لحیم جلو گیری شود ، باید ابتدا محل تابیده شده را در محلول الكل و كلوفونیم فرو برده و سپس با قلع 40 تا 60 درصد ( LS 40 - LS60) توسط هویه یا حمام ( ظرف ) قلع مذاب عمل لحیك كاری را انجام داد . دركارهای سری اگر حمام قلع دارای درجه حرارت 240 درجه سانتی گراد باشد ، سرعت عمل خیلی زیاد خواهد شد ، برای این كه ذارت مس داخل ظروف قلع نشده و باعث بالا رفتن درجه ذوب قلع نشوند ، باید مدت قرار دادن مس در داخل قلع مذاب ، حتی الامكان كوتاه باشد. در لحیم كاری سیم های ضخیم وتسمه ها بیكدیگر ، بهتر است كه هر یك از سیمها، جداگانه قلع اندود شده و سپس بیكدیگر لحیم شوند. در هنگام لحیم كردن سیمهای آلومینیومی بیكدیگر خیلی سریع در روی سطح كار ، اكسید الومینیوم AL2 O3 تشكیل میشود . برای جلوگیری از تشكیل این لایه ، میتوان ابتداد هر یك از سیمها را در حمام قلع LS با كشیدن یك شابر و یا یك برس سیمی به ان قلع اندود نموده و پس از تابانیدن آنها بیكدیگر ، مشابه سیمهای مسی آنها را لحیم نمود .
در صورتی كه درجه حرارت كارموتور بالا باشد ، نمیتوان با لحیم كردن معمولی برای اتصال كلافها بیكدیگر و یااتصال كلافها به ترمینالهای خروجی استفاده نمود. برای چنین موتورهایی میتوان از لحیم فسفر مس (LcuP8) با درجه ذوب 707 درجه ســانتی گــراد و درجه حرارت لحیم كاری 760 درجه سانتی گراد و یا لحیم فسفر نقره ( Lag15P) با درجه ذوب 646 تا 710 درجه سانتی گراد و یا از لحیم ( Lag45) در درجه حرارت كار 650 درجه سانتی گراد استفاده نمود .
علاوه بر روشهای ذكر شده ، می توان از جوش نیز بجای لحیم كاری استفاده نمود . در این حرارت های بالا نیز ، اتصال سیم ها از یكدیگر باز نمی شود و همچنین در سیم های لاكی نیز اغلب دیگر احتیاجی به از بین بردن لاك روی سیم نیست .
در تمام روش هایی كه برای جوشكاری سمی ها بیكدیگر مورد استفاده قرار میگیرد ، یك ضخامت كافی برای محل جوش ، مورد نیاز می باشد . در صورتی كه قطر هر یك از سمی ها كمتر از یك میلیمتر باشد ، باید سیم ها را با خم كردن مجدد، آن چنان پهلوی هم قرار داد كه سطح جوشكاری از 75/0 میلیمتر مربع كمتر نباشد .
برای جوش دادن سیمهای مسی ، با قطر بیشتر از 4/0 میلی متر ، می توان از شعله استیلن یا اكسیژن استفاده نمود. بدین منظور انتهای دو سیم بیكدیگر تابانده شده و سپس توسط شعله در سر ان یك نقطه جوش بوجود می آید.
برای جوش دادن سیم های آلومینیومی با قطر 6/0 تا یك میلیمتر ،از شعله استیلن یا هیدرژن یا پروپان و یا بنزل با اكسیژن و برای سیمهای با قطر بیشتر از یك میلیمتر ، از شعله استیلن و اكسیژن استفاده می شود . بك انتخابی برای جوش آلومینیوم ، باید یك شماره از بك انتخابی برای جوش مس ، كمتر با شد .
روش دیگری كه برای جوش دادن سیمها بیكد یگر استفاده می شود ، جوشكاری بطریقه مقاومت الكتریكی می باشد . بكمك یك ترانسفورماتور و با تا بانیدن سیمها بیكدیگر و عبور جریان الكتریكی توسط ذغال و انبر دست ، از ان قسمتی كه باید بیكد یگر اتصال یابند ، جوش دو سیم بیكد یگر امكان پذیر می شود.
برای اتصال سرهای خروجی سیم پیچ های موتور به جعبه دنده كلم نیز باید از سیمی كه سطح مقطع آن متناسب با جریان موتور می باشد استفاده نمود. در موتورهای كوچك كه دارای جعبه كلم (ترمینال) نیستند ، بایداز سیم های با روپوش بافته شده كه جنس هادی آن در سیم پیچ های مسی از مس و در سیم پیچ های آلومینیومی از جنس آلومینیوم مس اندود شده می باشد ، استفاده نمود. اگرسطح مقطع سیم زیاد باشد میتوان از كابلهای NYA و یاNGA ویاNGAF استفاده كرد .
محل اتصال سیم به كلاف نیز باید لحیم شده و یا جوش داده شود . در روی جعبه كلم نیز باید سیم ها را بصورت حلقه در آورده و یا توسط كابل شو، در زیر پیچ ها محكم نمود . این سیم ها باید بطریقی در روی تر مینالها بسته شوند كه برای اتطال سیم های ورودی شبكه ، احتیاج به باز كردن مجدد آنها نباشد . بدین منظور معمولا از یك مهره و واشر برای بستن سر كلافها واز یك مهره و دو واشر دیگر برای بستن سیم های شبكه استفاده می كنند .
بطور كلی در اتصال سیم ها بیكدیگر باید دو نكته زیر را در نظر داشت :
1- كمی مقاومت الكتریكی در محل اتصال دو سیم تا در اثر عبور جریان ، حرارت ایجاد نشوند.
2- داشتن استقامت مكانیكی كافی لازم بتذكر است كه تمام قسمتهای كه به یكدیگر لحیم شده و یا جوش داده می شود ، باید توسط لوله های عایق ، در روی سیم ها جا زده شوند، باید در قسمت تابیده شده ، رانده شوند تا علاوه بر عایق كردن ، باقیمانده مواد بكار رفته درلحیم كاری ، پس از قرار دادن محل اتصال به روی سیم های دیگر ، خوردگی الكتریكی ایجاد ننماید .
11-1 نواربندی كلافها :
پس از آنكه سر بندی كلافها خاتمه یافت و محل خروج سر سیمها مشخص شد، بایستی بست های سیمی و یا نواری روی پیشانی كلافها را كه از قبل مانده است باز كرده و كلافهای موتور را در هر دو طرف مرتب نموده و فرم داده و پس از آن، توسط نخ و یا نوار مخصوص موتور پیچی ، آنها را نوار پیچی نموده و محكم نمود.
در هنگام نوار پیچی موتور های یك فاز ، باید بین كلافها سیم پیچ اصلی و سیم پیچ راه انداز كاغذ عایق قرار داده تا از اتصال این دو سیم پیچ به یكدیگر جلوگیری بعمل آید این عمل درمورد موتورهای سه فاز باید بدین صورت انجام شود كه هر كلاف یا هر گروه كلاف كه مربوط به فازهای مختلف می باشند ، از یكدیكر عایق شوند.
در موتورهای آسنكرون ، پیشانی كلافهای فاز های مختلف ، توسط نوارهای كنفی ، روپوش نخ پنبه ای ( لوله ای شكل ) نخ پرلون یا باند پنبه ای محكم بیكدیگر بصورت بانداژ بسته میشوند . برای عبور نخ یا باند از زیر پیشانی و لابالای كلافها ، میتوان از سوزن قوس دار مخصوص مانند استفاده نمود .
12-1 آزمایش مقدماتی موتور :
بوسیله اهم متر باید سرو ته كلافها را آزمایش نمود كه احتمالا اگر در موقع نوار پیچی و فرم دادن ، سیمی قطع شده باشد ، آن را پیدا كرده و رفع عیب نمائیم و پس از آن كه اطمینان حاصل كردیم كه كلافها پاره نشده اند، توسط مگر ، عایق سیمها را نسبت بیكد یگر و نسبت به بدنه آزمایش می نمائیم . در صورتی كه نتیجه هر دو آزمایش مثبت باشد ، این موتور آماده آزمایش با برق می باشد .
13-1 سوار كردن موتور :
پس از اطمینان كامل از سالم بودن سیم پیچی، لازم است كه موتور را برای زمان كوتاهی توسط اتصال به برق آزمایش كرده تا اگر اشكالی در اتصال كلافها و سرهای خروجی باشد ، رفع نمود. برای این كار باید قطعات موتور را بهمان ترتیب كه باز نموده ایم ، دوباره با دقت زیادی سوار كرده و سعی شود كه محور موتور ، كاملا روان بگردد . در پوش های موتور باید كاملا در جای خود قرار گرفته و دقت شود كه در پیرامون در پوش ها، در هیچ كجا فاصله ای بوجود نیاید زیرا باعث لنگی محور و گیر كردن آن می شود.
14-1 آزمایش موتور بوسیله اتصال به برق :
با توجه به نوع اتصال موتور، سرهای خروجی را اتصال داده و سپس در مسیر فازها ، امپر متر قرار داده و موتور را به شبكه با ولتاژ نامی موتور اتصال می دهیم، در صورت سالم بودن و صحیح كار كردن موتور ، جریانی را كه هر امپر متر نشان می دهید، با آمپر كه روی پلاك موتور نوشته شده است مقایسه می نمائیم . باید در موتور های سه فاز ، جریان هر سه فاز با یكدیگر برابر باشد . در این صورت موتور ازنظر سیم پیچی سالم می باشد.
آزمایش دیگری كه برای موتور لازم است، اندازه گیری دور ان توسط دستگاه دور سنج می باشد . این عدد را با دوری كه روی پلاك موتور نوشته شده است مقایسه كرده و باید حدود ان و در حالت بی باری كمی بیشتر از آن باشد . در این صورت موتور از هر نظر سالم بوده و باید آن را برای لاك ریزی آماده نمود.
لازم به تذكر است كه پیش از لاك ریزی نباید موتور را برای مدت زیادی به برق اتصال داد.
15-1باز كردن مجدد و كنترل عایق بندی و نوار پیچی موتور :
پس از ازمایش مقدماتی ، باید مجددا در پوش ها و محور موتور را باز نموده و یكبار دیگر ، سیم بندی را كنترل نمود تا در صورتی كه پروانه یا رتور به سیم بندی گیر كرده باشد، رفع عیب شود . پس از اطمینان از مناسب بودن سیم بندی و عایق ها و نوار پیچی ، باید موتور را برای لاك زدن اماده كرد.
16-1 لاك زدن موتور
هادی های مجاور هم در موتور ، بسته به جهت جریان در انها ، یكدیگر را جذب یا دفع می نمایند . هر چه شدت جریان و طول هادی بیشتر و فاصله سیم ها كمتر باشد ، خطر بر خورد سیم ها و كلافها با یكدیگر یا با بدنه موتور بیشتر خواهد بود . همچنین چون امكان اینكه در موقع جا زدن سیم ها لاك روی آنها ریخته شده و یا زخمی شده باشند وجود دارد و همچنین چون باید سیم ها در داخل شیار و یا قسمت خارجی شیار ، كاملا محكم و یكپارچه باشند تا از ارتعاش و حركت سیم ها جلوگیری شود ، لذا باید سیم پیچی را بعد از اتمام سیم بندی و آزمایش اول ، لاك زد. نوع لاكی كه برای این كار بكار میرود ، بستگی به نوع لاك بكار رفته برای عایق سیم دارد . برای لاك زدن ، چند روش وجود دارد. در یكی از این روشها ، استاتور را در داخل فر ( گرم كن ) مخصوص قرار داده و آن را گرم می كنیم . درجه حرارت گرم كن ، باید در حدود 140 درجه سانتی گراد باشد . وقتی كه استاتور به این درجه حرارت رسید ، لاك مخصوص را اماده كرده و بهتر است كه لاك را نیز كمی رقیق و گرم نمائیم تا حالت نفوذپذیری آن بیشتر شود . باید دقت نمود كه لاك آتش نگیرد ) پس از اینكه موتور گرم و لاك آماده شد موتور را از گرم كن خارج كرده و از یك طرف بصورت عمودی قرار داده و لاك را به آرامی روی سیمها و در داخل شیارها و پیشانی كلافها می ریزیم. همچنین میتوان استاتور را در یك ظرف پر از لاك فروبرد تا لاك بخوبی در بین سیمها نفوذ نماید .
پس از آن كه تمام قسمتها ، لاك زده شد ، باید قسمتهای داخل استاتور و همینطور لبه های پوسته و قسمتهای خارجی را با یك پارچه آغشته به تینر پاك كرد تا لاك، روی این قسمتها باقی نمانده ورتور و در پوش موتور ، براحتی درجای خود قرار گیرند . پس از تمیز كردن پوسته باید استاتور را به همان حالت عمودی قرار داده تا لاكهای اضافی ان خارج شده و پس از آن كه دیگر لاكی از موتور چكه نكرد ، در این صورت موتور برای پخت لاك آماده است . عمل پخت لاك ، برای سخت شدن لاك می باشد . برای این منظور باید پوسته را بحالت عمودی مجددا در داخل گرم كن بمدت چند ساعت قرار داده و پس از آن كه لاك تا حدی رنگش عوض شد و دیگر سطح سیم ها چسبندگی نداشت ، گرم كن را خاموش نموده و پس از مدتی استاتور را از آن خارج كرده و بگذاریدم تا سرد شود . در كارگاه هایی كه برای گرم كردن استاتور و پخت لاك ، گرم كن ( فر ) وجود ندارد ، میتوان با عبور دادن جریان برق از سیم پیچ ها ، انها را گرم نمود . بدین منظور ، سیم پیچ ها را با یكدیگر سری یا موازی نموده و به ولتاژ كم و صل می كنیم و هنگامی كه حرارت سیم ها بحد كافی رسید ، جریان را قطع نموده و بروش گفته شد ‹ سیم پیچی را لاك میزنیم . در پایان كار نیز به همین روش ، از جریان برق برای پخت و خشك كردن لاك استفاده میكنیم . در این روش باید دقت نمود كه جریان خیلی زیادی از سیم پیچ عبور نكرده وزمان آن نیز خیلی طولانی نباشد تاباعث سوختن سیم پیچی بشود .
لازم بتذكر است كه لاك زدن تنها و بدون نوار پیچی پیشانی كلافها، برای حفاظت از تكان خوردن پیشانی كلافها ، كافی نمی باشد .
دركارگاه سیم پیچی ، خصوصا در هنگام لاك زدن موتور ، باید از انجام كارهای مكانیكی كه باعث پراكنده شدن ذرات فلز در محیط كارگاه میشوند ، پرهیز نمود تا ذرات فلز در داخل سیم پیچی نفوذ نكرده و باعث كاهش خاصیت عایقی آن نشود .
17-1 سوار كردن نهایی موتور و آزمایش مجدد :
در این حالت ، برای طوار كردن موتور ، باید دقت نمود كه قطعات موتور ، به همان فرم اول قبل از باز كردن سوار شوند . هنگام سوار كردن موتور ، باید بلبرینگ های دوسر موتور را كنترل كرد تا در صورت معیوب بودن ، انها را تعویض نمود . برای تشهخیص معیوب بودن بلبرینگ ها ، می توان پس از بررسی ظاهری و اطمینان از سالم بودن بدنه و ساچمه ها آن ، بلبرینگ محور بسمت جلو یا عقب حركت داد . در صورت داشتن لقی ، بلبرینگ خراب است . همچنین می توان طوقه خارجی را بسرعت حول محور و یا طوقه داخلی چرخاند . در صورتی كه بلبرینگ در اثر گردش صدای غیر عادی بدهد . خراب بوده و باید تعویض شود . تشخیص معیوب بودن بلبرینگ از روی صدای آن احتیاج به تجریه كافی دارد .
در بعضی موتور های با قدرت كم ، بجای بلبرینگ از بوش استفاده می شود . این بوشها نیز مانند بلبرینگ ها در اثر كاركردن زیاد یا نرسیدن بموقع روغن یا گریس یا روغن كاری نامناسب فشار بیش از حد بار روی محور یا لنگی بار یا محور و عوامل دیگر گشاد شده و باعث لقی محور می شوند. در اینگونه موتورها نیز با حركت محور موتور بسمت بالا و پائین ، می توان وجود لقی را تشخیص داده و بوش را تعویض نمود . رتور موتورهایی را كه بلبرینگ آنها خراب شده و یا بوش آنها گشاد شده است ، باید آزمایش نمود تا لنگی نداشته باشند .زیرا در صورت لنگی محور ، لرزش موتور بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته و تكیه گاه ها خراب خواهند شد .
قبل از سوار كردن موتور ، باید محل هایی را كه احتیاج به روغن و گریس دارند ، روغن كاری نمود . پس از سوار كردن كامل موتور ، باید دقت نمود كه در پوش (سپر) های موتور ، كاملا در جای خود قرار گرفته و با پوسته موتور ، كاملا جفت شده باشند . با چرخاندن محور موتور توسط دست ، اگر رتور به استاتور گیر داشته باشد ، مشخص خواهد شد . علاوه بر این بررسی ها ، باید رتور را در جهت محور موتور ، بسمت جلو و عقب حركت داده تا در صورت بازی كردن زیاد آن ، با اضافه كردن یك واشر مناسب ، رتور را كاملا در داخل استاتور جای داد .
پس از انجام آزمایشهای ذكر شده و سوار كردن كامل موتور باید سیمهای خروجی موتور را به فرم استاندارد ومتناسب با پلاك موتور ، به جعبه كلم اتصال داد . در آخرین مرحله نیز آزمایش مقاومت عایقی موتور ، لازم می باشد . در این آزمایش باید از روی جعبه كلم موتور ، مقاومت عایقی بین سیم پیچ ها با یكدیگر و با بدنه موتور توسط دستگاه اندازه گیری مقاومت عایقی ( میگر ) و یا بروشهای مناسب دیگر ، اندازه گیری شود .
مقاومت از انجام مراحل ذكر شد ، اتصال مجدد موتور به برق ، صددر صد لازم و ضروری می باشد وباید موتور حداقل یك ساعت بدون بار كار كند و پس از این آزمایش ، موتور اماده نصب در محل اولیه خود می باشد .
بدین ترتیب میتوان با انجام مراحل گفته شده ، یك موتور سوخته را مجددا سیم پیچی نموده و مورد استفاده قرار داد . اما اگر لازم باشد تا تغییرات كلی در نوع ومشخصات سیم پیچی موتور داده شود و یا این كه تنها با داشتن پوسته موتور ، ان را مطابق نیاز ، سیم پیچی نمائیم ، باید نقشه مناسب برای سیم پیچی طراحی كرده و تعداد دور و قطر سیم مناسب را محاسبه نموده و سپس با توجه به مراحل عملی گفته شده ، موتور را سیم پیچی نمائیم .
عیب یابی
تشخیص نوع عیب :
عیب یك ماشین را اغلب می توان در هنگام كار و با تغییری كه در خصوصیات كار ان پیش می آید . تشخیص داد . اشكالاتی كه برای یك موتور پیش می آید ، اغلب با ایجاد گرمای بیش از حد مجاز ، اضافه شدن جریان ان وهمچنین ایجاد صدا و لرزش و تغییر در تعداد دور ان همراه است.
در زیر به شرح انواع عیوب كه برای یك موتور در حال كار پیش آمده و معمولا باعث گرم شدن بیش از حد موتور نیز می شوند و علل آن میپردازیم .
1-1-3- جریان هر سه فاز ، به یك اندازه افزایش پیدا كرده و بیشتر از جریان نامی میباشد : الف: اگر موتور اضافه بار نداشته و این حالت در بعضی از ساعات معین روز اتفاق می افتد در اینصورت یا ولتاژ تغذیه موتور بیشتر از ولتاژ ونامی و یا كمتر ازآن می باشد . باید ولتاژ شبكه را كنترل نموده و در صورتی كه افت ولتاژ در خط زیاد باشد ، باید از سیم های ضخیم تر استفاده نمود .
ب : امكان دارد كه موتور برای همان حالتی كه طراحی شده است ، استفاده نمی شود . به عنوان مثال ، موتوری كه برای زمان كار كم طراحی شده است ، برای زمان طولانی مورد استفاده قرار می گیرد .
ج : رتور درداخل استاتور لقی داشته ، به استاتور كشیده شده و به آن گیر میكند . این موضوع به علت فرسودگی یاطاقانها ، كج بودن محور رتور ، قرار داشتن مواد زائد در فاصله هوایی بین رتور و استاتور ، درست سوار نشدن قسمتهای مختلف موتور و علل مشابه دیگر می تواند اتفاق بیفتد .
2-1-3 – جریانهای سه فاز با یكدیگر متفاوت است :
الف : اگر اتصال سیم پیچ ها به یكدیگر صحیح باشد ، در اینصورت یكی از سیم پیچها قطع شدگی داشته و یا جریان یكی از فازها قطع شده است .
ب : اتصال حلقه های یك كلاف به یكدیگر ، اتصال بدنه و اتصال حلقه های دوكلاف از دو فاز مختلف به یكدیگر نیز می توانند باعث نابرابری جریان فازها شوند.
3-1-3- موتور صدای زیاد داده و یك قسمت از سیم پیچ سریعا داغ شده و دود میكند .
الف : سیم پیچ در نقاط زیادی اتصال بدنه داشته و یا بین حلقه ها اتصال كوتاه وجود دارد وباید سیم پیچی تعویض شود. اغلب در اینصورت موتور نمیچرخد.
ب : جریان استاتور نوسان كرده و صدای موتور تغییر میكند. در اینصورت در موتورهای رتور رینگی ، امكان قطع شدگی سیم پیچ رتور وجود دارد . در موتورهای رتور قفسی نیز امكان قطع شدن میله رتور می باشد .
ج : اگردر حالت بی باری ، موتور جریان هر سه فاز افزایش داشته و باعث گرم شدن سیم پیچها می شود ، دراینصورت سیم پیچی برای ستاره طراحی شده لیكن به صورت مثلث به مداروصل شده است . اگر در یك موتور رتور رینگی ، نوع اتصال مشخص نشده باشد ، می توان با برداشتن ذغالها از روی رینگها و اندازه گیری ولتاژ روی حلقه های رتور در حالت سكون ، نوع اتصال را معلوم نمود . اگر ولتاژ اندازه گرفته شده 73/1 برابر ولتاژ روی پلاك باشد ، نوع اتصال سیم پیچ استاتور، ستاره خواهد بود .
4-1-3- موتور سه فاز به سختی راه افتاد و در زیربار ، تعداد دور ان كاهش پیدا میكند .
الف : سیم پیچ های استاتور اشتباها بجای مثلث ، به صورت ستاره بسته شده اند.
ب: اختلاف سطح تغذیه كم می باشد و یا سیم های رابط دارای سطح مقطع كمی بوده و در هنگام كار موتور ، افت ولتاژ در آنها زیاد می باشد . باید سیم با مقطع بزرگتر بكار برد .
ج : در صورت اتصال حلقه های سیم پیچ به یكدیگر نیز ، موتور به سختی راه افتاده و به افزایش بار ، دور آن شدیدا كاهش می یابد .
د : این احتمال نیز وجود دارد كه یكی از سیم های رابط اشتباها به سیم صفر شبكه اتصال پیدا كرده باشد . این سیمك دارای ولتاژ كمتری نسبت به دو سیم دیگر بوده و جریان عبوری از ان نیز كمتر خواهد بود.
ه : اگر موتور سه فاز با راه اندازه ستاره مثلث ، درهنگام راه اندازی به صورت ستاره ، به سختی راه افتاد و یا اصلا راه نمی افتد اما در حالت مثلث به خوبی راه می افتد در اینصورت یا موتور اضافه بار دارد و یا یكی از كنتاكتهای كلید در وضعیت ستاره ، به علت جرقه زدن ، به خوبی اتصال پیدا نمیكند .
و : اگر اختلاف سطح شبكه صحیح و اندازه باشد ، در اینصورت درموتورهای رتور رینگی در روی رینگها و یا در راه انداز و یا در هادیهای بین رتور و راهانداز ، اتصال درست نمی باشد . در موتورهای رتور قفسی نیز احتمالا تعدادی از میله های رتور، به خوبی به حلقه های دو طرف ، اتصال ندارند .
5-1-3- در هنگام وصل كلید ، یك یا بیشتر فیوزها می سوزد :
الف : هادیهای شبكه و موتور ویا موتور و راه انداز اتصال كوتاه دارند .
ب – سیم پیچ های دو فاز دراستاتور اتصال كوتاه دارند .
د : در سیم پیچ های موتور ، اتصال بدنه ( اتصال زمین ) وجود دارد .
6-1-3 موتور یك فاز ، به دور نامی خود نمی رسد .
الف : كلید گریز از مركز خراب شده و سیم پیچ راه انداز از مدار خارج نمیشود.
ب : یاطاقانها فرسوده شده و رتور لقی دارد .
ج : سیم پیچ اصلی ، اتصال كوتاه دارد .
د : احتمالا تعدادی از میله های رتور ، به حلقه های دو طرف به خوبی اتصال ندارند .
ه : با موتور ، زیاد است .
عیوب ممكن برای ماشینهای جریان متناوب ، به همراه تغییراتی كه در كار آنها به خاطر این عیوب ایجاد می شود.
تشخیص محل عیب :
1-2-3 – قطع شدگی سیم پیچ
اگر در یك موتور سه فاز یا اتصال مثلث ، در یكی از سیم پیچ ها قطع شدگی به وجــــود آید ، موتور در حالت بی باری به گردش خود ادامه داده و جریان آن حدود 7/1 برابر افزایش یافته و صدای موتور تغیر خواهد نمود .
اگر موتور آسنكرون رتور رینگی باشد و در مسیر سیم پیچی یك فاز ، قطع شدگی ایجاد شود ، جریان دریافتی افزایش یافته و حرارت موتور زیاد می شود و باید خیلی سریع موتور را از شبكه قطع نمود.
اگر اتصال سیم پیچ موتور به صورت ستاره بوده و سیم پیچ یك فاز قطع شود ، جریان سیم پیچ های دو فاز دیگر افزایش یافته ، حداكثر گشتاور آن به 50 تا 60 % مقدار نامی رسیده ، دور آن كاهش پیدا كرده و گرمای موتور بیشتر از حد مجاز خواهد شد .
در هرد دو نوع اتصال ستاره یا مثلث ، می توان برای تشخیص مسیری كه در آن قطع شدگی ایجاد شده است ، از اهم متر استفاده نمود . اگر دو سركلاف مربوط به هر فاز در دسترس باشد ، این كار به سادگی امكان پذیر خواهد شد . اما اگر تنها سه سر خروجی در دسترس باشد ، در اینصورت باید در اتصال مثلث مقاومت دو بدون سرهای خروجی را اندازه گیری نمود . در حالتی كه اهممتر به دو سر كلاف معیوب اتصال دارد ، مقاومت اندازهگیری شده دو برابرحالتهای دیگر خواهد بود .
در اتصال ستاره نیز ، مقاومت اندازه گیری شده بین سر مسیر معیوب و هر یك از دو سر دیگر بی نهایت خواهد بود .
2-2-3- اتصال كوتاه حلقه ها :
مسیر جریانی كه در آن اتصال حلقه ها به یكدیگر پیش آمده است ، دارای مقاومت كمتری شده و جریان این مسیر افزایش می یابد . هر چه كه قسمت اتصال كوتاه شده وسیعتر بوده و تعداد حلقه های بیشتری از مدار خارج شوند ، نا متعادلی جریان نیز بیشتر خواهد بود . عیب را میتوان با اندازه گیری جریان هر یك از فازها ومقایسه آنها ، مشخص نمود . در اتصال ستاره كلافها ، جریان فازی كه در مسیر آن اتصال كوتاه بین حلقه ها رخ داده است ، بیشتر خواهدبود . در اتصال مثلث كلافها ، جریان دو فازی كه كلاف دارای حلقه های اتصال كوتاه به آن دو فاز متصل است ، افزایش خواهند داشت .
اگر با باز كردن موتور ، محل عیب مشخص نشد ، میتوان سیم پیچی را با ولتاژ كم تغذیه نموده و سپس مشخص نمود كه كدام قسمت از سیم پیچ بیشتر گرم می شود . محل عیب را می توان با توجه به تغییر رنگ سیم پیچی نیزمشخص نمود . اگر اتصالی بین حلقه های مربوط به كلافهای دو فاز مختلف باشد ، می توان محل اتصال كوتاه را با اندازه گیری مقامت قسمتهای مختلف سیم پیچی ، مشخص نمود. برای این كار ابتدا اتصال ستاره یا مثلث بین سیم پیچ فاز ها را باز نموده و سپس مقاومت دوبدوی سرهای دو سیم پیچی را كه به یكدیگر اتصال دارند اندازه می گیریم . مثلا اگر بین سیم پیچ های v-y-u-x در دو نقطه 1 و 2 اتصالی ایجاد شده باشد در این صورت مقاومت بین ترمینالهایx-y , u-y , u-v , x-u و همچنین مقاومت سیم پیچu-x , v-y را اندازه گیری می كنیم . معمولا اتصال كوتاه به صورت ناقص ایجاد شده و درمحل اتصالی نیز مقاومت به وجود خواهد آمد. برای حالتی كه مقاومت ایجادشده در محل اتصالی ( بین دونقطه 1و2 ) كوچك ویا با مقاومت سیم پیچ قابل مقایسه باشد ، می توان محل اتصالی را دقیقا مشخص نمود . اگر مقاومت نامشخص ایجاد شده در محل اتصال كوتاه را با r و مقاومت اندازه گیری شده بین دو سر را مثلا با Ruv , Ruy , Rvx , Rxy مشخص كنیم ، می توانیم مقاومت بین u تا محل اتصالی و همچنین مقاومت v تا محل اتصالی یعنی rv1 , ru 1 را محاسبه نموده و سپس محل اتصالی را تا هر یك از سرهای v , uمشخص نمائیم.
از روی نسبتهایRv2/R , Ru1/R می توان محل اتصال vy , ux را به یكدیگر تشخیص داد . پس از تشخیص محل عیب ، با توجه به وضعیت سیم پیچ ، می توان تدبیر لازم را انجام داد. كلافی كه جرقه زده و عایق آن صدمه دیده است ، باید تماما تعویض شود . اگر عایق قبلی ، هنوز قابل استفاده بوده و محل عیب نیز ، در دسترس باشد ، می توان محل عیب را تعمیر نموده و سپس آن را بانداژ نمود . گاهی نیز مجبور می شویم كه به علت در دسترس نبودن محل عیب و یا سخت و یك پارچه بودن لاك ، تمام كلافها را تعویض نمائیم كه با قطع كردن یك طرف كلاف ، می توان آنها را از شیار خارج نمود . همچنین می توان با نرم كردن لاك روی كلافها توسط قرار دادن آن به مدت چند ساعت در تری كلراتیلن آسانتر این عمل را انجام داد.
برچسبها : سیم پیچی موتورهای الكتریكی جریان متناوب*سیم پیچی موتورهای الكتریكی*سیم پیچی*موتورهای الكتریكی جریان متناوب